VARŞOVA(PCO) – Polonya’nın kalkınma bankası, getirilerdeki keskin yükselişin ardından tahvil ihalesini iptal etti.
Polonya’nın kalkınma bankası BGK, faizlerin hızla yükselmesi ve devletin borçlanma maliyetinin artması üzerine Pazartesi günü düzenleyeceği tahvil ihalesini iptal etti.
Elde edilecek gelir, Rusya’nın komşu Ukrayna’yı işgalinin ardından Polonya’nın savunma harcamalarını arttırmaya çalıştığı bir dönemde, diğer harcamaların yanı sıra Silahlı Kuvvetler Destek Fonu’na aktarılacaktı.
Karar, Polonya’nın 10 yıllık tahvil getirilerinin 20 yıldan uzun bir süredir ilk kez %9’u aştığı 21 Ekim günü, yatırımcıların hızlanan enflasyon, AB fonlarından milyarlarca dolar kaybetme tehdidi ve Merkez Bankası’nın Ekim ayında faiz oranlarını artırmama yönündeki sürpriz kararı karşısında daha yüksek bir risk primi talep etmeye başlamasıyla alındı.
20 Ekim’de, Polonya getirilerinin zirveye ulaşmasından hemen önce Bloomberg, dünyadaki en hızlı artış oranına sahip olduklarını bildirmişti. Pekao bankasındaki analistler, 10 yıllık tahvil getirilerinin ay boyunca 300 baz puandan fazla arttığına dikkat çekti. “Polonya menkul kıymetleriyle ilgilenen yatırımcıların ortaya çıkacağı seviye için hummalı bir arayış sürüyor” dediler.
BNP Paribas analisti Wojciech Stępień, “işlerin çığırından çıktığını” ve merkez bankasının Ekim ayında yükselen enflasyona rağmen faiz oranlarını artırmama kararının “bardağı taşıran damla olduğunu” söyledi.
Londra merkezli Abrdn Plc para yöneticisi Viktor Szabo yaptığı açıklamada “Gevşek para politikasıyla birlikte gevşek maliye politikası en kötü kombinasyondur. Polonya’nın politika bileşimi mevcut ortam için kesinlikle uygun değil, piyasalar için kötü, enflasyon için kötü” dedi.
Yatırım şirketi Xelion’un analistlerinden Piotr Kuczyński, verdiği demeçte Para Politikası Kurulu’ndaki mevcut anlaşmazlığa ve Polonya’nın hukukun üstünlüğü kaygıları nedeniyle AB fonlarını kaybetme riskine işaret etti. “500 milyar zlotiden fazla bir meblağdan bahsettiğimiz için bu ekonomimiz için büyük bir darbe olur. Bu unsurun devlet tahvillerimizin artan getiri oranları üzerinde çok büyük bir etkisi var” dedi.
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki’nin 25 yılın en yüksek seviyesine ulaşan enflasyona kesin bir yanıt verilmemesinden endişe duyan yatırımcılara güvence vermeye çalışmasının ardından getiriler düştü. 22 Ekim’de ulusal maliye politikasının “enflasyonu kontrol altına almayı hedefleyeceğini” söyledi ve genişlemeci maliye politikasını sıkılaştırma sözü verdi.
Morawiecki, “İç maliye politikasında yakın vadede sıkılaştırmayı hedefleyeceğiz. Halihazırda bütçelenmiş olanın ötesinde daha fazla harcama planlamıyoruz” dedi. İptal edilen ihale ile ilgili soruya “Dışarıdan sermaye çekme konusuna da buna göre yaklaşacağız. Polonya borçlarına olan ilgiyi arttırmak için dünyanın pek çok ülkesinden finans kuruluşlarıyla temas halindeyim. Eminim ki bu geçici kargaşanın ardından mali piyasalara sükunet getirebileceğiz” dedi.
Polonya’nın askeri alımlarını finanse edecek tahvil ihalesinin iptal haberi, ülkenin doğu sınırında devam eden savaşın ortasında, bu yıl GSYH’sinin %2.4’ü olan savunma harcamalarını 2023’te %3’ün üzerine çıkarmaya çalıştığı bir dönemde geldi.
24 Ekim’de Berlin’i ziyaret eden Morawiecki, “Barışın bir bedeli var ve savunmaya yatırım yapmayarak güvende olacağımızı düşünerek kendimizi kandırmayı bırakmalıyız, işte bu yüzden Polonya GSYH’sinin %3’ünü savunmaya ayıracak” dedi.
Kuczyński BGK’nın ihaleyi iptal etmesine “şaşırmadığını” ve “onların yerinde olsaydım, çaresiz olmasaydım, getiriler bu seviyelerdeyken ben de borç almazdım” dese de muhalefet bu durumun savunmanın borçla finanse edilmesinin kırılganlığını gösterdiğini söyledi.
Şu anda en büyük muhalefet partisi olan Sivil Platform’un (PO) lider yardımcısı olan eski savunma bakanı Tomasz Siemoniak, “Bir yıl önce benimsenen ordunun bütçe dışı modernizasyonu modeli çöküyor ve savunma bakanlığı plansız ve görünüşe göre parasız satın alıyor” şeklinde tweet attı.
