VARŞOVA(PCO) – Polonya’nın yıllık duman sıralaması en kirli noktaları gösteriyor.
Bir sivil toplum kuruluşu olan Polish Smog Alarm tarafından her yıl yayınlanan sıralamanın son versiyonuna göre, güneydeki Nowa Ruda kasabası Polonya’nın en kirli havasına sahip.
Nowa Ruda 22.000 nüfusuyla ülkenin güneyinde yer alan küçük ve orta ölçekli kasabalar arasında sıralamada başı çekiyor. Diğer kötü performans gösterenler arasında Nowy Targ (nüfus: 33.000) ve Sucha Beskidzka (10.000) ve hatta Godów (2.000) gibi köyler yer alıyor.
Ancak listede hiç büyük şehir bulunmuyor. Bunun nedeni, Avrupa’nın en kötü havasına sahip olan Polonya’da kirliliğin başlıca nedeninin araba egzozları ya da sanayiden ziyade, şehirlerin dışında daha yaygın olan evlerin ısıtılması için kömür yakılması olması olarak karşımıza çıkıyor.
Smog Alarm’ın sıralaması üç kategoriyi dikkate almaktadır: Her ikisi de olumsuz sağlık etkilerine sahip olan benzoapiren ve PM10 olarak bilinen küçük partiküllerin yıllık ortalama konsantrasyonu ve yıl içinde duman seviyelerinin resmi güvenlik sınırlarını aştığı gün sayısı.
Nowa Ruda, Çevre Koruma Baş Müfettişliği’nin 2021 yılı verilerine göre her üç kategoride de en kötü sonuçlara sahip oldu. STK, “Sıralamadaki tüm belediyelerde hava yılın iki ila üç ayı boyunca solunamaz durumdaydı. Kanserojen benzo[a]pirenin yıllık ortalama konsantrasyonları ise tüm belediyelerde izin verilen standardın %700-1500’ü seviyesinde kaldı” diye yazdı.
Dahası, Polonya’da izin verilen konsantrasyonlara ilişkin standartlar Dünya Sağlık Örgütü tarafından tavsiye edilenlerden daha yüksektir. PM2.5 ve PM10 partikülleri için Polonya’daki günlük sınır değerler sırasıyla 20µg/m3 ve 50µg/m3 iken, DSÖ sınırlarını 15µg/m3 ve 45µg/m3 olarak belirlemiştir.
İlk kez uygulandığı 2018 yılından bu yana yıllık sis sıralamasından elde edilen toplu veriler, her üç kategorideki ortalama kirlilik seviyelerinin listede yer alan yerlerde düştüğünü ve Polonya’nın uzun süre karantinaya girdiği 2020 yılında dibe vurduğunu gösteriyor.
Her ne kadar bu sonbahar alışılmadık derecede sıcak geçmiş olsa da, mevcut enerji krizinin ortasında insanların ısınmak için daha ucuz olan kömürü, hatta evsel atıklar gibi yasadışı maddeleri yakmaları halinde önümüzdeki kış mevsiminin her zamankinden daha kötü bir kirliliğe sahne olabileceğinden endişe ediliyor.
Smog Alarm’ın Polonya’nın güneybatısındaki Aşağı Silezya bölgesinde faaliyet gösteren şubesinden Krzysztof Smolnicki, “Bölgede kahverengi kömür satışının başlaması ve bu kömürü yakmanın cezalandırılmasının kaldırılması nedeniyle hava kalitesi bu yıl daha da kötüleşebilir” dedi.
